Daha Esnek bir Benlik Algısı

Terapi odasında yaptığımız çalışmalar sayesinde danışanların özgür ve bir şey yapabilme kapasitelerini arttırarak yaşamalarına yardım etmek gibisi yoktur. Gibisi olmayan bir çok şey daha var:

• Değersizlik ve utanç duygularının esaretinden kurtulduklarını görmek

• Hayal etmeye cesaret edemedikleri yeni bir yola girdiklerini görmek

• “Ben kimim?” diye merak ettikten sonra hayal bile edemeyecekleri bir yönünü keşfetmelerini görmek

• Başkalarının beklentilerine göre yaşamak yerine kendi değer verdiklerinin peşinden gittiklerini görmek
  

Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) uygulayıcısı olarak, benlik süreçlerinin ACT çalışmasının ve danışanların anlamlı yaşamlar kurmalarına yardımcı olmanın önemli bir parçası olduğunu biliyorum.

Bir danışanın kendisini geride tutan dar bir benlik algısına sımsıkı tutunmasını gevşetmesine yardım edebildiğimizde, gerçek ve kalıcı bir değişim için sahneyi hazırlamış oluruz.

İşlenmesi zor konulardan biri olan benlik çalışmaları, danışanlara uzun vadeli bir esneklik sağlıyor. Çoğu zaman danışanlar “değersizin tekiyim”, “ben sevilmezim”, veya “bağımlıyım” gibi benlik düşünceleriyle kaynaşmış haldedir. Bu kaynaşmalar, birer etiket gibi kişinin benliği üzerine yapışır ve değişime giden yolda duran kocaman bariyerlerdir. Halbuki benlik dediğimiz şey, bu tür düşüncelerden çok daha fazlasıdır.

Peki benlik nedir? Kelly G Wilson’a göre benlik, davranışsal bir perspektiften bakıldığında, bir isim değil bir fiildir. Sürekliliği olan, devamlı bir süreç içerisindeki davranış bütünüdür. “Selfing” kelimesini kullanan Wilson, davranışlardan oluşan bir bütün olduğumuzu vurgulayarak, benlik algımızı genişletebilmek için istediğimiz davranışlarda daha çok bulunmamızı hatırlatır. “Ben buyum” dediğimizde, “bu”nun davranışlarla hayat bulacağını hatırlatır.

Bu bilgiye dayanarak, danışanları hapseden düşünceleri bırakıp etrafındaki dünyada daha özgür ve canlı bir şekilde hareket edebilmelerine ve benlik kapılarını açmalarına için ACT’de çok önemli bir süreç olarak gördüğüm bağlam olan benlik çalışmalarıyla ve metaforlarıyla danışanlara daha esnek “ben”li davranışlarını arttırarak yardımcı olabiliriz.

Yazan: Kli. Psk. Ecem Şenel